Hoeveel mensen roken in Nederland?
Minder dan één op de vijf Nederlanders van 18 jaar en ouder rookt nog (18,9%). Dit blijkt uit de meest recente cijfers uit de Gezondheidsenquête 2022. Ruim twee derde van de mensen die roken, rookt elke dag (13,1% van de algemene bevolking). Hoewel het aantal rokers in Nederland afneemt, blijft roken nog steeds de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte in ons land.
Wie roken er?
Uit de cijfers van de Gezondheidsenquête blijkt dat mannen meer roken dan vrouwen. Ook roken mannen vaker dagelijks. Mensen met een hoge opleiding roken minder vaak dan mensen met een middelbare of praktische opleiding. En mensen tussen 18 en 29 jaar roken relatief het vaakst. Het minst wordt er gerookt onder mensen die ouder zijn dan 65 jaar.
Stoppen met roken
In 2022 heeft ruim een derde van de mensen die roken in de 12 maanden daarvoor een serieuze poging om te stoppen ondernomen (35,9%). De meeste mensen die roken hebben meerdere pogingen nodig om definitief te stoppen. Dat komt omdat roken zeer verslavend is.
Meeroken
Iets minder dan 9% van de Nederlanders die niet roken werd in 2021 nog regelmatig blootgesteld aan sigarettenrook. Ruim 3% werd elke dag blootgesteld. Meeroken is slecht voor de gezondheid. Mensen die meeroken kunnen dezelfde ziektes krijgen als mensen die zelf roken. De kans daarop is uiteraard wel veel kleiner. Vooral voor kleine kinderen is meeroken ongezond. Zij krijgen sneller longproblemen of oorontstekingen.
E-sigaretten
Een klein percentage van de volwassen Nederlanders gebruikt regelmatig een e-sigaret. In 2021 rookte 1,4% van de volwassenen van 18 jaar en ouder regelmatig een elektronische sigaret. Mensen die wel eens of elke dag tabakssigaretten roken, gebruiken vaker (wel eens) een e-sigaret dan mensen die vroeger of nooit hebben gerookt.
Ziekte en sterfte
Roken is nog steeds de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland. Van de totale ziektelast komt 9,4% door roken, volgens de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2018. Roken vergroot de kans op verschillende ziektes, waaronder kanker, hart- en vaatziekten en longziekten. Jaarlijks krijgen 19.000 Nederlanders kanker als gevolg van roken. Roken is daarmee de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van kanker.
Ruim de helft van de mensen die blijft roken, sterft aan de gevolgen hiervan. In Nederland zijn dit jaarlijks ruim 19.000 mensen. Zij overlijden aan een ziekte die door roken is veroorzaakt. Dit cijfer is afkomstig van het RIVM en is gebaseerd op een vergelijking van de ziekte- en sterftecijfers tussen twee groepen: mensen die roken en mensen die niet roken. Uit deze vergelijking blijkt dat mensen die roken bepaalde ernstige ziekten vaker krijgen dan mensen die niet roken, zoals (long)kanker, hart- en vaataandoeningen en longziekten.
Het volgende percentage van de sterfte kan worden toegeschreven aan roken: 83% van de sterfte aan longkanker, 84% van de sterfte aan strottenhoofdkanker, 77% van de sterfte aan COPD, 56% van de sterfte aan mondholtekanker, 50% van de sterfte aan slokdarmkanker, 27% van de sterfte aan blaaskanker, 17% van de sterfte aan nierkanker, 15% van de sterfte aan alvleesklierkanker, 14% van de sterfte aan coronaire hartziekten, waaronder hartinfarct, 9% van de sterfte aan hartfalen, 6% van de sterfte aan beroerte (CVA) en 6% van de sterfte aan diabetes.
Gemiddeld sterven mensen die roken tien jaar eerder dan mensen die niet roken. Daarnaast vergroot roken ook de kans op complicaties bij een operatie, ontstekingen in de mond, gewrichten en longen, verslechtering van het immuunsysteem en verminderde vruchtbaarheid voor zowel mannen als vrouwen.
Roken tijdens de zwangerschap brengt ernstige risico’s met zich mee voor zowel het kind als de moeder, met uitzondering van pre-eclampsie.
Het goede nieuws is dat het aantal rokers in Nederland afneemt. In 2014 rookte nog 25,7% van de volwassen bevolking, terwijl dat percentage in 2022 gedaald is tot 18,9%. Toch blijft roken nog steeds een groot gezondheidsrisico en is het belangrijk om te blijven werken aan een rookvrije samenleving.
